1

Achenseebahn (AB)
[Stand 1994] In Jenbach komen drie verschillende spoorbreedtes bij elkaar. Zowel aan de noordkant als aan de zuidkant van het station sluit er een kleine lokaalspoorbaan op de hoofdlijn aan, elk met zijn eigen spoorbreedte. Op het 760 mm smalspoor van de Zillertalbahn rijden nog regelmatig stoomtreinen naar Mayrhofen, en de metersporige Achenseebahn aan de noordkant van het emplacement neemt zijn passagiers mee naar een groot meer hoog in de bergen. De lijn is gedeeltelijk uitgevoerd als tandradbaan. Drie van de vier locomotieven waarmee de maatschappij in 1889 begon verzorgen nog altijd de dienst. Bij de opnamen hadden ze allemaal de leeftijd van honderdvijf jaar bereikt. De stoomtreinen produceren een enorm lawaai, want de helling van 16 procent vergt het uiterste van de zwoegende locomotiefjes. In Eben ligt het hoogste punt van de lijn. Van Eben tot aan het eindpunt loopt de lijn met 2,5 procent helling naar beneden. Dat laatste stuk is nog eens drie kilometer lang, waarmee de totale trajectlengte op 6,5 kilometer uitkomt. Na drie kwartier reistijd komt de trein aan in het eindstation, aan het uiterste puntje van de Achensee.
Opnamen: 1994
Super-8, kleur, geluid (live en commentaar)
Tijdsduur: 24'05"

AB

2

Stern & Hafferl: Vöcklamarkt-Attersee (VA)
[Stand 1994] Aan de spoorlijn van Linz naar Salzburg ligt het plaatsje Vöcklamarkt. Hier heeft de firma Stern & Hafferl één van zijn vele kleine spoorbedrijfjes. Er zijn veel activiteiten om de mensen de treinen in te lokken. Van historisch materieel tot milieuabonnement, van kindertrein tot restauratierijtuig, en van wandelroute tot machinistencursus - alles is mogelijk. In de loop van de jaren heeft er op de Atterseebahn een wonderlijk allegaartje van materieel rondgereden. Er zijn tweedehandsjes geweest uit Bratislava, Düsseldorf, Bern en diverse plaatsen uit Oostenrijk zelf. Het meest recente materieel wordt gevormd door twee motorrijtuigen die van de Zwitserse AOMC zijn gekomen.
Opnamen: 1994
Super-8, kleur, geluid (live en commentaar)
Tijdsduur: 9'19"

St&H: VA

3

Pöstlingbergbahn (PB)
[Stand 1994] Vlak bij het station Linz Urfahr van de Mühlkreisbahn ligt het beginpunt van één van de kleinste spoorwegen van Oostenrijk. Het is een lijn die met trams bereden wordt, en net geen drie kilometer lang is. De Pöstlingbergbahn draagt de naam bergbaan met recht, want op zo'n kleine afstand wordt toch ruim 250 meter aan hoogte gewonnen. De grootste helling is 10,5 procent. De ritduur naar boven is ongeveer 16 minuten. De maximum snelheid is dan 12 kilometer per uur. Op weg naar beneden mogen de trams 13,5 kilometer per uur rijden. Jaarlijks reizen er ongeveer een miljoen mensen met de Pöstlingbergbahn. Het recordjaar was 1943, toen er 1,3 miljoen werden geteld. De toenemende bebouwing onderaan de berg zorgt er de laatste jaren voor dat ook het beroepsverkeer langzaam serieus wordt.
Opnamen: 1994
Super-8, kleur, geluid (live en commentaar)
Tijdsduur: 12'35"

PB

4

Stern & Hafferl: Straßenbahn Gmunden (SG)
[Stand 1994] Als we de reclame mogen geloven, heeft Gmunden het kleinste trambedrijf van de wereld. De tramlijn is ruim twee kilometer lang, en wereldberoemd vanwege de steile helling van maar liefst tien procent. In 1975 werd de tram een paar honderd meter ingekort. Het resterende stukje was te lastig bij de verkeersregeling op een kruispunt. Sindsdien is er continu geruziet tussen degenen die de helemaal tram kwijt wilden, en voorstanders van het eindpunt op de Rathausplatz. Inmiddels maakt de lobby van de tram zich sterk voor doortrekking naar het tweede station van Gmunden, waardoor de lijn veel drukker zou worden. Naar de afloop kan alleen maar worden geraden.
Opnamen: 1994
Super-8, kleur, geluid (live en commentaar)
Tijdsduur: 6'04"

St&H: SG

5

Trenovia Trieste-Opicina (TTO)
[Stand 1994] In de bergen achter de Italiaanse havenstad Triëst ligt het plaatsje Villa Opicina. De tram daarheen is uniek in de wereld, omdat er een kabeltraject in zit. Een oranje duwrijtuig brengt de tram over een helling van 26 procent naar boven. Het duwrijtuig zelf zit weer aan de kabel vast, waaraan in het bovenstation wordt getrokken. Het gaat maar om een afstandje van 800 meter, maar daar wordt wel ruim 160 meter in geklommen. Tram en tegenligger zijn elkaars tegengewicht. Het bovenste deel van de lijn, waar de tram weer gewoon tram is, heeft landschappelijk veel te bieden. De tramlijn is in totaal ruim vijf kilometer lang, waarvan bijna precies de helft op het grondgebied van Triëst ligt.
Opnamen: 1994
Super-8, kleur, geluid (live en commentaar)
Tijdsduur: 17'51"

TTO

6

Rittner Bahn (RB)
[Stand 2011] Het zonneplateau van de Ritten is een geliefd doel voor toeristen. De oude tandradbaan van Bozen naar Maria Himmelfahrt bestaat niet meer. Inmiddels is hier de tweede generatie kabelbaan voor in de plaats gekomen. Tegen alle logica in bestaat de spoorverbinding boven nog wel. Het modernste materieel stamt uit de 70er jaren, en is tweedehands van de (Zwitsere) Trogener Bahn gekomen. De overige treinen (of liever: trams, want het is een trambedrijf) zijn ouder - tot heel veel ouder.
Opnamen: 2011
HD-Video, kleur, geluid (live en commentaar)
Tijdsduur: 25'33"

SAD: RB